โรคฟันผุป้องกันได้

การดูแลช่องปากและฟันในเด็ก
ฟันน้ำนมเริ่มขึ้นประมาณอายุ 6 เดือนขึ้นครบ 20 ซี่ ประมาณอายุ 2ขวบครึ่งถึง 3 ขวบ และเริ่มหลุดประมาณ 6 ขวบซี่สุดท้ายประมาณ 12 ขวบ จึงมีความสำคัญมากเนื่องจากอยู่ในช่องปากนานพอสมควร และเป็นตัวเก็บพื้นที่สำหรับฟันแท้ข้างใต้ ถ้าฟันน้ำนมมีปัญหาอาจกระทบถึงฟันแท้ข้างใต้ได้ ฟันดีจะทำให้เด็กมีสุขภาพดีทั้งทางร่างกายและจิตใจ และไม่ค่อยกลัวการทำฟัน

สิ่งที่ควรปฏิบัติได้แก่
1. อย่าตามใจลูกมากเกินไป
ต้องให้กินนอนเป็นเวลา แยกเวลากินและนอนออกจากกัน และทำความสะอาดช่องปากสม่ำเสมอ
2. ให้นมอย่างถูกวิธี
นมที่ดีที่สุดคือนมแม่ แต่ต้องให้เป็นเวลา และไม่ควรดูดจนหลับคาอกแม่ถ้าใช้ขวดนมต้องเป็นรสจืดไม่หวาน อย่าใช้ขวดนมให้ลูกนอนหลับคาขวดนม ถ้าลูกมีอายุ 6 เดือนขึ้นไปแล้ว และลูกตื่นกลางดึกก็ไม่ควรให้ดื่มนมกลางดึกอีก เพราะเป็นช่วงที่ฟันน้ำนมเริ่มขึ้น คราบนมจะติดแน่นตอนเด็กหลับ จึงเสี่ยงต่อฟันผุมากกว่าช่วงอื่น ควรเลิกใช้ขวดนมเมื่อลูกคุณอายุ 12 ถึง 14 เดือนเพื่อลดความเสี่ยงต่อฟันผุและฟันยื่น
3. อาหารเสริมที่ดีต่อฟัน
อาหารเสริมที่ดีต่อฟัน อย่างเช่น นม
ไม่ควรให้ดื่มน้ำผลไม้ก่อนลูกอายุ 6 เดือน แต่ถ้าหลังจากนั้นถ้าจะให้ควรคั้นเองไม่เกิน 4 ถึง 6 ออนซ์ต่อวันและไม่ควรใส่ขวดนม ให้ทานผลไม้สดจะดีกว่า
ห้ามให้ดื่มน้ำอัดลมเพราะเป็นกรดและน้ำตาลสูงมาก
นมเปรี้ยวมีน้ำตาลสูงใกล้เคียงน้ำอัดลมดื่มนมจืดจะดีกว่า
อาหารระหว่างมื้อควรเป็น ผลไม้ที่ไม่หวานมาก เนื้อสัตว์ ธัญพืช แป้งเชิงซ้อน เช่นขนมปังโฮลวีท และไม่ควรกินเกิน 2 ครั้งต่อวันโดยห่างจากเวลาอาหารอย่างน้อย 1 ชั่วโมง
อาหารที่เสี่ยงต่อฟันผุ เช่น ไอศครีม คุกกี้ ช็อกโกแลต ควรทานทันทีหลังอาหารและทำความสะอาดฟันหลังทานและไม่ควรทานบ่อย
ฝึกวินัยการทานอาหารให้ลูก ควรทานเองพร้อมผู้ใหญ่ และทานเป็นมื้อ ไม่ควรตามป้อนอาหารเป็นเวลานาน
4. ทำความสะอาดช่องปากสม่ำเสมอ
เริ่มจากเช็ดช่องปากด้วยผ้าสะอาดชุบน้ำเช็ดบริเวณเหงือก กระพุงแก้ม ลิ้น หลังดื่มนมทุกครั้งตั้งแต่แรกเพื่อให้ลูกเคยชินและยอมใแปรงฟันเมื่อโตขึ้น ไม่จำเป็นต้องดื่มน้ำหลังดื่มนมทุกครั้ง และเหมือนเด็กเล็กไม่ควรให้ดื่มน้ำมากเกินไป
เริ่มใช้แปรงสีฟันเมื่อฟันน้ำนมเริ่มขึ้น โดยใช้แปรงขนาดเล็ก และขนแปรงนิ่ม วิธีแปรงจะต่างกับฟันผู้ใหญ่ คือให้ถูไปถูมาตามแนวนอน
ยาสีฟันไม่ควรใช้ถ้าลูกบ้วนไม่เป็น ถ้าจำเป็นต้องใช้ในเด็กต่ำกว่า 2 ขวบ ให้ป้ายพอเปียกปลายขนแปรง ในเด็ก 3 ถึง 5 ขวบให้ใช้ได้ไม่เกินขนาดเท่าเม็ดถั่วเขียวและพยายามให้บ้วนออกให้หมด
ให้ใช้เส้นไหมขัดฟันทุกครั้งหลังแปรงฟันถ้าฟันชิดกันไม่ว่าจะอายุเท่าไหร่
คนแปรงฟันและใช้ใหม่ขัดฟันอย่างน้อยวันละ 2 ครั้งคือเช้าและก่อนนอนซึ่งก่อนนอนเป็นเวลาสำคัญที่สุดโดยไม่ทานอะไรอีกนอกจากน้ำเปล่าและฟลูออไรด์

"ผู้ใหญ่ควรช่วยแปรงฟันให้เด็กจนถึงอายุประมาณ 7 ถึง 8 ขวบ ส่วนไหมขัดฟันควรช่วยจนถึงอายุประมาณ 11 ขวบ" คุณแม่มีการใช้เทคนิคอ่านนิทานก่อนนอนให้ลูกฟัง เรื่องคุณฟองนักแปรงฟัน ได้ผลมากค่ะ ลูกรักการแปรงฟันค่ะ
5. อย่าลืมให้ทานฟลูออไรด์
ฟลูออไรด์ คือแร่ธาตุที่มีประสิทธิภาพสูงในการป้องกันฟันผุ การกินฟลูออไรด์เสริมควรปรึกษาทันตแพทย์ถึงปริมาณที่เหมาะสมและข้อควรระวังเพื่อช่วยให้ฟันผุยากขึ้นโดยไม่ทำอันตรายต่อฟัน ในเขตกรุงเทพมหานครส่วนใหญ่ถ้าดื่มน้ำประปาควรทานฟลูออไรด์ ตั้งแต่อายุ 6 เดือนจนถึงอายุ 16 ปี
6. ต้องพาไปพบทันตแพทย์ด้วย
"ควรพบทันตแพทย์สำหรับเด็กอย่างช้าที่สุดเมื่อลูกอายุครบ 1 ขวบ" เพื่อประเมินความเสี่ยงต่อฟันผุ พิจารณาเรื่องการให้ฟลูออไรด์เสริม ให้คำแนะนำการดูแลช่องปากและฟันที่ถูกต้อง หลังจากนั้นควรพบทันตแพทย์สม่ำเสมอโดยปรกติคือทุก 6 เดือน
เมื่อลูกหนี้ฟันน้ำนมขึ้นครบประมาณอายุ 2 ขวบครึ่ง ถึง 3 ขวบ ทันตแพทย์จะเคลือบฟลูออไรด์เพื่อป้องกันฟันผุและพิจารณาเคลือบหลุมร่องฟันในฟันกรามน้ำนมและฟันแท้ที่หลุมร่องฟันลึกที่เสี่ยงต่อการผุ
Ref: กลุ่มงานทันตกรรมโรงพยาบาลตำรวจ